3.bisita gidatua (aurrezagutzak)

Kaixo lagunak!

Gaurkoan 3.bisita gidatuari buruz hitz egitera natorkizue. Oraingoan ikasleekin lantzen diren esperientzia matematikoak aztertzeari ekingo diogu.  

Esperientzia matematikoak aztertzeko gur aurrezagutzak jarri ditugu martxan lehenengo. Horretarako Leire Aranaren matematiketan web gunetik hartutako biderketak ikasteko jolas baten azterketa egin dugu.  

Aukeratu dugun jolasa, barajako karten biderketa guda, biderketak egiteko modu erakargarri eta polit bat dela uste dugu. Jolasa egiteko, karten baraja bat beharko dugu, 8 eta 9 zenbakiekin, baina zaldiak eta erregeak kenduko ditugu, oraingoz ez baititugu 11 eta 12 zenbakiekin biderketak egingo. Jolasa burutzeko arau sinple batzuk burutu behar ditugu:

1.  Haurrak borobilean eseriko dira eta parte hartzen duten guztien artean banatuko ditugu karta guztiak.

2.   Bakoitzak, duen karta sorta, ahuspez jarriko du, eta gero, jokalari bakoitzak bina karta aterako ditu.

3.     Bakoitzak, atera dituen bi karten arteko biderketa egin beharko du eta zenbaki altuena lortzen duen jokalariak, gainontzekoek ateratako kartak bereganatuko ditu.

4.      Jolasaren irabazlea, bukaeran karta gehien dituena izango da.  

Jolasa burutzeko, aldaera ezberdinak egin daitezke; hau da, hasieran kendu ditugun 11 eta 12 zenbakia sar ditzakegu barajan zailago egiteko. Horretaz gain, beste aukera bat litzateke kartak hirunaka ateratzea. Aldiz, jolasa errazteko haurrek biderketa taulak kontsultatzeko aukera izan dezakete (3tan adibidez).

Jolas hau aukeratu izanaren zergatiarkein hasteko, gure esperientzian oinarritzen bagara, biderketak ikasteko garaian, hirurak erabiltzen genuen metodoa honako hau zen: mahaian jarri, papera artu eta buruz ikasi, eta, ondoren guraso edota irakasleari galdetzeko eskatzen genion. Ez zuen inolako esangurarik eta gainera nahiko txarto pasatzen genuen. Eskolan ere, aipatutakoa lantzeko garaian, irakasleak banan-banan galdetzen zizkigun edota arbelera bidaltzen zigun eta horrek epaituak eta urduri sentiarazten gintuen.

Jolas hau aukeratzearen indarguneak edo onurak, batez ere modu ludiko batean biderketak landu daitezkeela bermatzea da. Izan ere, zenbait haurrentzako, gure kasuan aipatu dugun bezala, oso zailak dira taulak memorizatzea eta jolas honen bidez, “nahi gabe” ikasten direla iruditzen zaigu. Hobetu daitekeena aztertzen badugu, biderketak jolas moduan ikastea dibertigarria izan daitekeen arren, biderketen esanahia ere ulertu beharreko kontzeptua dela uste dugu, hau da, zer helbururekin eta zertarako erabil ditzakegun lantzea ere beharrezkoa dela uste dugu, eguneroko bizitzarekin edo errealitatearekin loturak eginez. Hau da, jolas hau erabilita biderketaren oinarrizko kontzeptua ere lantzea proposatuko genuke, jolas hutsean gelditu gabe. Joko hau batez ere matematika modu erakargarri batean lantzeko eta baita haurren arteko harremanak bultzatzeko eta lantzeko baliagarria dela esango genuke. Azken finean haurrak elkarrekintzan dabiltzanean egiten ari direna askoz ere esanguratsuagoa dela uste dugu, jolas hau biderketak lantzeko egokia izanez.

Aurreko bisita gidatuetan landutakoarekin bat eginez, biderketak lantzeko modu hau esanguratsua dela esan dezakegu. Biderketak manipulatiboki lantzen dira eta modu honetan, Goñik (2008) adierazten duen moduan, eguneroko bizitzan suerta daitezkeen arazo/egoerak arrazonamendu matematikoaren bidez lantzeko bidea eraikitzen da ikasleekin. Joko hau erabiltzeko, ordea, Vicentek (2013) esaten duen moduan, irakasleei formakuntza eskaini behar zaie eta gaur egun ikastetxeetan dauden liburuak birmoldatzeko beharra dago, liburuetako jarduerak lantzeko proposatu dugun moduko jolasen erabilera eginez.

Jolas hau aztertu ondoren, Antzuolako herri eskolako "Nola egiten dugu amets?" esperientzia matematikoa aztertzeari ekingo diogu. Azterketa hau egiteko aurreko lanetan sortutako irizpide zerrenda eta dekalogoaren erabilera egingo dugu.

• Zertan ote datza esperientzia matematiko hori?
• Ametsak eta matematiko lotu daitezke?
• Antzuolako esperientzia hau esanguratsua izango ote da? 
• Guk sortu dugun dekalogoa baliagarria izango da azterketa hau egiteko?